DEYİMLER

Bela geliyorum demez. Tedbirli olmak gerekir.

Büyüğe koydum dolmadı, küçüğe koydum almadı. Çaresizliği belirtir.

Eli uzun. Hırsızlık yapan kişiye denir.

Sırtında eskisin. Elbiseni iyi günlerde giy.

Güvendiğim dallar elime geldi. Umudun boşa çıkmasını belirtir.

Hevesim kursağımda kaldı.

Hakkında ayet mi var. Olsa da olur olmasa da.

Hoşafın suyu çıktı. Bu işin tadı kaçtı.

Kanını iliğini emmek. Karşısındakini sömürmek.

Kayış atmak. Fazladan yük bindirmek, zarar vermek.

Köküne su salmak. Hepsini bitirmek.

Kulağı sak. Kulağı delik.

Koç olacak kuzu kom önünde bellidir. İş yapacak çocuk küçüklüğünden bellidir.

Sığır gibi yemek. Doyduğunu bilmemek

Sıksa suyunu çıkarır. Gücü kuvveti yerinde, ama tembel.

Tahtalı köye boylamak. Öbür dünyaya göçmek.

Yağdı gürledi. Atıp savurmak.

Yağmasan da gürle. Gönül almasını bil.

Saçma sapan konuşma. Abuk sabuk, anlamsız konuşma.

Zıkkımın kökünü ye. Yemek konusunda; açgözlüler, sabırsızlar için söylenir.

                    ÖZDEYİŞLER

Allah aklımı alacağına canımı alsın.

Allah tekrarını göstersin.

Allah bereketini artırsın.

Aşta bitmez, işte bitmez.

Aval aval bakma.

Bu işin cılkı çıktı.

Diktiği giyilmez, pişirdiği yenilmez. Beceriksiz kadınlar için söylenir.

Geç kalmış desinler, geçmiş olsun demesinler.

Gevrek gevrek gülmek.

Kös kös geliyor. Yavaş yavaş geliyor.

Mal yerine  gelir ama, can gelmez.

Su gibi ömrün olsun, düğünün güzün olsun.

Ölmüşlerinin ruhuna değsin.

Ölüm ani dünya fani

Topala yol, kekece laf yetmez.

Yazın taşa, kışın yaşa oturma.

Yemekten sonra ya kırk adım atmalı, ya da sırt üstü yatmalı.

Yemedim yedirdim, içmedim içirdim.

                BENZETMELER

 buzağı yalamış gib    =  saçını ıslatıp yatık tarayan kişi

Çita  gibi                      =    ince zayıf

Çıra gibi                       =    kırmızı yüzlü sağlıklı kişi

Fıçı gibi                        =    sağlıklı,şişman  yapılı

Kıyamet gibi               =   pek çok, çok fazla

Kayış gibi                     =   sert

Saman gibi                   =   yavan tatsız, tuzsuz

Saman çuvalı gibi        =   şişman ama güçsüz kişi

Sap gibi                        =    iş görmez umursamaz

İmamın abdest suyu gibi   = demini almamış çay

Sırım gibi                      =    çevik atletik  yapılı

yal gibi                         =    tatsız tuzsuz

Zibil gibi                       =   pek çok sayıda

             DİĞER SÖZCÜKLER

 kalıplaşmış bazı sözcüklerin yöresel söyleniş şekli ve anlamlarını burada bulacaksınız. Örneğin; bazılarını deyim bazılarını özdeyiş olarak düşünebiliriz.

 Artık gına getirdin        =    artık usandırdın

Tuaf tuaf konuşma       =    kötü kötü  Konuşma

Beri beri gelme             =    üstüme üstüme gelme

Buldu da bunuyor         =     bulduğunu beğenmeme

Avaz avaz bağırmak     =     sürekli birine seslenmek

Rest çekmek               =      kestirip atmak

Geveze geveze             =     sürekli konuşma

Azıcık azıcık                 =     parça parça

Fıldır fıldır                     =     çok hareketli

Fingir fingir                   =     oynak

Don kesti                      =     kuvvetli soğuk

Ezik büzük                    =     yıpranmış

Çekememezlik              =     kıskanmak

Garnına atmak              =     söylemek istediğini söyleyememek.

Gıdım gıdım                   =     ağır ağır, azar azar

Ucu ucuna                     =     zar zor yetmek

Gran geldi                     =     hayvanlarda toplu  ölüm

Gidem bari                    =    gidelim artık

Gorkak tavuk                =    korkan kişi

Herg etme                     =    ekilecek tarlayı tavlandırma

Guşluk vakti                  =    sabahla öğle arası

Haşat olmak                  =    çok yorulmak

Holdur holdur               =    bol, geniş olan

Hora geçti                      =    işe yaradı

Ilgıt ılgıt                          =    yavaş yavaş

Kelek çıktı                      =    olmamış ham

Kımıl kımıl                      =    ağır ağır kis

Kuşluk vakti                   =    seher vakti

Mea mal bakma           =    avanak avanak bakma

Oluk oluk                        =    çok çok

Ordubozanlık etmek    =     verilen sözden caymak

Öbür taraf                       =     diğer taraf

Ödü kopmak                   =     çok korkmak

Pılı pırtı                           =     çul çaput

Paldır küldür                   =     palas pandıras

Tebelleş olmak               =     musallat olmak

Tebelleş olmak               =      takıntı olmak

Vıdı vıdı etmek               =      gevezelik etmek

Yere kapaklanmak         =      yüzüstü düşmek

Yıkıp svurmak                 =   ortalığı dağıtmak

Zangır zangır titremek    =      çok üşümek

Zıddına zıddına gitmek   =      inatlaşmak

Zıvanadan çıkmak          =     çok öfkelenmek

Zifiri karanlık                  =     kapkaranlık

                                 
                                          Kazım BARANOĞLU

        buruncekkoyu@hotmail.com